Bu içeriğimizde sizlere kuşlarda gaga uzaması ve gaga kesimi nedir, ne şekilde yapılmalıdır, bunlardan detaylı bir şekilde bahsedeceğiz.
El ve ayak tırnağı gibi kuşların gagaları da, onların yaşamları boyunca büyüyen canlı dokulardan oluşmaktadır. Gaganın üst ve alt bölgeleri, ince deri tabakasıyla kaplanmış bir kemikten ve sürekli büyümekte olan sert bir keratin tabakasından oluşmaktadır. Kuşların gagasında yer alan kemikler, kuşun kafatasına bağlı olmaktadır. Kuşların gagası ayrıca çok fazla sayıda kan damarı ve sinir ucu içermekte, bu durumda kuşlar gagada yer alabilecek bir ağrı veya yaralanmaya karşı gagalarında hassas bir nokta oluşturmaktadır. Kuşlar gagalarını çoğunlukla bir yerlere tutunmak ve kendilerini hareket ederken dengelemek amacıyla kullandığı gibi, tımar etmek ve besin almak için de bir uzantı şeklinde kullanmaktadırlar. Kuşların gagaları büyüdükçe; gaganın uç bölgesinde yer alan sert protein kısım, yemek yeme, sert nesneleri çiğneme ve sürtünme sebepli olarak aşınmaktadır. Gaganın deriyle birleşme bölgesindeki protein ise, uç aşınmakta oldukça yavaşça gagadan aşağı doğru hareket etmekte ve gaganın sürekli uzamasına sebebiyet vermektedir.
Gagalar Neden Uzamaktadır?
Doğal habitatlarında, yani vahşi doğa içerisindeyken kuşlar yiyecek aramak ve yiyecek toplamakla uğraşırken bir de yuva kurmakla yaşamlarını geçirmektedir. Bu süreç içerisinde ise kuşlar gagalarını aşındırmak için birçok eylemde bulunmaktadırlar ve bu durumlar da kuşların gagası için sürekli bir aşınma ve törpülenme sonucu doğurmaktadır. Evcil kuşlar için ise bu durumlar geçerli değildir, bu noktada evcil kuşların gagaları yetersiz kullanımdan ötürü büyüyebilmektedir. Bu sebeple evcil kuşlarınızın kafeslerinde gaga taşları kesinlikle bulundurmalısınız ki, gagalarını törpüleyebilsinler ve böylelikle gagalarının fazla uzamalarına sebebiyet oluşmasın.
Muhabbet kuşu ve bunlara ek olarak papağan türleri kıvrık gagalara sahip olan kuş türleri olarak yer almaktadır, bu kuş türlerinde üst gaga daha uzun olmakta ve aşağıya doğru kıvrılmaktadır. Kuş sahibi olacaksanız eğer ya da öyleyseniz eğer bu durumu ayırt etmeniz gerekmektedir, gagayı uzun olarak düşündüğünüz bazı durumlarda aslında normal boyutlarında olabilmektedirler. Aşınma ve sürtünmenin yetersiz oluşu sebebiyle evcil kuşlarda gaganın üst ve alt kısımlarında büyümenin aşırı boyutlarda olabileceği gözlemlenmiştir. Gaga büyümesi hastalık sebepli de olabilmektedir, gaga dokusunun viral, bakteriyel veya da parazitik enfeksiyonlara ek olarak gaga travması da aşırı büyümeye neden olabilecek başlıca unsurlar olarak yer almaktadır. Kuşların gagasındaki aşırı büyüme bazen birkaç hafta içerisinde gözlemlenebilirken bazı durumlarda da aylar sürebilir. Bunun takibini iyi yapmalısınız ve durumun gerektirdiği şekilde de sorun daha kötüleşmeden çözüme kavuşturmalısınız.
Kuşlarda Gaga Uzamasının ve Büyümesinin Nedenleri Nedir?
Kuşlarda gaga uzamasının normal bir süreç olduğu aşikardır fakat şu göz önünde bulundurulmalıdır ki, kuşlar doğal habitatlarında iken gagalarını sürekli olarak törpülemekte ve aşırı gaga uzamasının önüne geçmektedir bu şekilde. Ev içerisindeyken ise, kafeslerinde özellikle gaga taşı yoksa aşırı gaga uzaması gözlemlenebilmektedir. Aşırı gaga uzamasının nedenleri olarak şu maddeler gösterilebilmekte;
- Kuşun gagasında aşınma ve törpülenme eksikliği en çok karşılaşılan durumlar içerisinde yer almaktadır ve bunun başlıca örneği de evcil kuşlarda görülmektedir. Kafes içerisinde yaşayan kuşlar, gagalarını sürtecek bir materyal bulamadığında gagalarını doğal yollar ile törpüleyememekte ve bu sebeple de gagalarının uzadığı görülmektedir.
- Aşırı gaga uzaması yalnızca bu şekilde görülmemektedir, çeşitli enfeksiyon ve travmalar da gagada aşırı uzamaya sebebiyet verebilmektedir.
- Kuşun beslenmesi de bu noktada önemli bir unsurdur, vitamin ve mineral eksikliği veya fazlalığı kuşun gagasında aşırı büyümeye sebebiyet verebilmektedir.
Aşırı Büyümüş Bir Gagayı Nasıl Kesmelisiniz?
Bir kuş sahibi olarak, kuşunuzun gagasının aşırı büyüdüğünden şüphelendiğinizde, öncelikle altında yatan nedeni iyi tespit emelisiniz ve ilerleyen sürecinde ise bir veteriner hekime başvurmanın en iyi çözüm olduğunu da bu noktada belirtmeliyiz. Veteriner hekim kuşunuzun gagasına zarar vermeden gerekli kesimi yapabilmekte, eğer enfeksiyon sebepli ise de tedavisiyle birlikte sorunu çözüme kavuşturabilmektedir. Aşırı büyümüş bir gagada, normal bir gagaya kıyasla kan akışı çok daha fazla olabilmektedir bu sebeple aşırı büyümüş bir gaga kesildiğinde risk teşkil edebilecek düzeyde bir kanamaya sebep oluşabilmektedir. Kuşun gagasını keserken canlı doku ile cansız dokuyu bu sebeple iyi ayırt etmeli ve ona göre kesimi yapmalısınız. Gaga kesimini bir veteriner hekime danışmak bu noktada kuşunuz için yapabileceğiniz en sağlıklı çözümdür.
Veteriner hekimin aşırı büyümüş bir gagayı kesmek için birçok alternatif çözümü bulunmaktadır, gözlemlenen en yaygın ve güvenli yöntem ise motorlu bir dremel matkap ile törpüleme işlemidir. Bu tedavi yönteminde, kuş sabit kalması amacıyla bir havluya sarılmakta ve güvenli bir şekilde tutulmaktadır. Bir kişi onu tutarken, veteriner hekim tarafından gaga ucu dremel matkap ile törpülenip kesilmekte ve bu süreçte kuşun gagasındaki damar ve sinir dokuya hasar verilmemesine dikkat edilir.
Muhabbet kuşları, ispinozlar ve sultan papağanları gibi ufak kuş türlerinde zımparalama işlemi yapılmakta iken çoğunlukla tırnak makası gibi kesici ürünler tavsiye edilmemektedir. Gaga kesimi için bu tarz kesici ürünlerin kullanımı kuştaki gaga yapısının bozulmasına neden olabileceği gibi gagasında deformasyon da meydana gelebilmektedir.
Gaga Büyümesi Nasıl Önlenebilmektedir?
Muhabbet kuşları ve sultan papağanları gibi ufak kuş türlerinde törpüleme işlemi için gaga taşları yeterli bir çözüm olabilmektedir, daha büyük kuşlarda ise tahta kökenli ürünler sunulmaktadır. Gaganın aşınmasına yardımcı olması için ise fındık gibi sert gıda maddeleri verilebilmektedir.
Aynı türden birden çok kuşun yer aldığı kafeslerde, normal ve anormal gagaların birbirinden ayırt edilebilmesi daha rahat bir şekilde görülebilmektedir. Bu noktada daha öncesinde de belirttiğimiz gibi, kuşlarda aşırı gaga büyümesi yalnızca törpülenmenin olmaması sebebiyle görülmemekte, buna ek olarak travma ve enfeksiyon, sağlıksız beslenme koşulları gibi sebeplerle de görülebilmektedir. Bu nedenle evcil kuşunuzu belirli aralıklarla veteriner hekimlere kontrol ettirmeniz önemle tavsiye edilmektedir.
Kuşlarda gaga uzaması sorununa ve buna ek olarak kuşlarda gaga kesiminin nasıl olacağına dair hazırladığımız içeriğimize ek olarak Kedilerde Pati Şişmesi Nedenleri ve Tedavi Seçenekleri ve Köpeklerde Kanlı Kusma Nedenleri ve Tedavisi adlı yazılarımıza da bir göz atmanızı öneririz.
