Mimari Tasarım Nedir? | 16 Maddede Mimari Eğitime Yeni Başlayanlara Tavsiyeler

Mimari Tasarım Nedir?

Tasarımı oluşturmanın esas yapısı keşif ve yaratım sürecidir. Tasarımcılar fikirlerin gelişimini, tasarım değişkenlerinin etkileşimini, konulan sınırların yönetimini, verilen değerlendirmeler ve öneriler bağlamında irdelerler. Bu süreç kâğıt üzerinde veya bilgisayar ortamında gelişebilir.

Mimari tasarım, yapıların, iç mekânların ve çevrenin düzenlenmesi; tasarımı oluşturmak için işlevselliğe, ana fikre ve görüşmelere bağlı bir karar verme süreci; teknik şemalar ve planlar olmak üzere üç ana maddede toplanabilir. Mimari tasarım yaratıcı ve teknik çizim sürecinden daha fazlasıdır; tasarımı onay noktasına taşıyabilmek, yapım aşamasının denetim ve yönetimini sürdürebilmek, bütçe kontrolü gibi faaliyetleri de kapsar. Uygun yerleşim, ihtiyaçlara cevap verebilecek şekilde işlevsellik, ergonomi koşullarını sağlamak, yapım teknolojisi, özgünlük, üretim maliyeti gibi konular mimari tasarımın kapsama alanına dahildir.

Mimari Eğitime Yeni Başlayanlara Tavsiyeler

1. Tasarım yapılarak öğrenilir. Bisiklete binmeyi nasıl öğreniyorsak tasarım yapmayı da o şekilde öğreniriz; devamlı deneyerek. Çok okuyup çok tartışmanın tek faydası mimari dilinizi geliştirmektir.
2. Önce yapın, sonra düşünün. Genel kanının aksine hemen harekete geçmek tasarım açısından daha üretken bir sistemdir. Mimari tasarıma başlamadan önce çok fazla düşünmek genellikle aklınızı ve kaleminizi kısırlaştırır. Aklınızı gelen ilk fikirlerden oluşturduklarınıza sonrasında eleştirel bir gözle yaklaşım her zaman daha iyi bir sonuç getirir.
3. Fikirleriniz düşünerek değil kâğıtta gelişir. Tasarımınızla ilgili bir fikir anlaşılabileceği bir çizime, bir diyagrama, maket gibi bir forma dönüşünceye kadar aslında yoktur. Bu noktadan sonra üzerinde çalışabileceğiniz, geliştirebileceğiniz, iyileştirebileceğiniz somut bir hâl alır.
4. Ufak çaplı eskizlerle başlayın. Yeni başladığınızda oluşan ilk fikirlerinizi önce küçük boyutlu eskizlere dökün; kısa sürede ortaya çıkan eskizler hızlı ilerlemenize, kıyaslama yapmanızda kolaylığa, fazla uğraşmadığınız için de beğenmediğinizden kolay vazgeçmenize yardımcı olur. Ayrıca tasarımınız gelişip karmaşıklaşırken tekrar küçük boyutta çizmek sizi soyutlamaya zorlayarak ana fikrinizi hatırlatır.
5. Tüm çizimleriniz ölçekli olsun. Hem kendinizi hem de başkalarını kandırmak istemiyorsanız ölçeksiz çizmenin hiçbir faydası yok. Ölçekli çizim tasarımınızı doğru ilerletmenizi ve ölçeklendirme konusunda gelişmenizi sağlar. Zaten hocalarınızın seneler içinde deneyimle keskinleşmiş şahin gözlerinin bir milim yanlışı bile fark ettiğini göreceksiniz.
6. Gerekli olan tüm verilere hiçbir zaman sahip olamazsınız. Tüm verilere sahip olmak size ne yapacağınızı tam olarak söyleyemez. Araştırmayı abartarak vakit kaybetmek yerine harekete geçip bir amaç belirlemelisiniz. Ancak o zaman hangi veriye ihtiyacınız olduğunu bileceksiniz.
7. Yanlış yapmaktan korkmayın. Hata yapmak, eleştirilerden kaçmak için içselleştirmeden hazırladığınız ve tartışma yaratmayan bir tasarımdan daha fazla geliştirir. Ayrıca hatalar neyi kesinlikle yapmamanız gerektiğini anlamanıza yardımcı olur.
8. Acemilik ayrıcalıktır. Öğrencilik yıllarınız yönetmelikler, bütçe gibi birçok şeyi yok sayabileceğiniz, özgür davranabileceğiniz belki de tek dönemdir. Eğer acemiliğinizin sizi kısıtladığını düşünüyorsanız bir de tüm sınırlandırmaların sizi ne denli felç edeceğini bir düşünün.
9. Bilgi ile hayal gücü ters orantılıdır. Adolf Loos bilginiz arttıkça daha az hayal gücüne ihtiyacınız olduğunu söylemiş. O halde az bilgili olmayı yaratıcılığınızla avantaja dönüştürebilirsiniz.
10. Daha önce kimsenin aklına gelmemiş çok farklı bir fikir bulmaya çalışmayın. Tasarım yüzyıllardır yapılıyor ve sizin aklınıza geldiyse daha önce başka birinin aklına da mutlaka gelmiştir. Yapılan tasarımların hepsini bilmemeniz tasarımınızın tamamen orijinal olduğunu düşündürebilir. Bunun için çaba harcamak yerine iyi bir fikir için çaba harcayın. Ve eğer gerçekten daha önce yapılmamışsa muhtemelen işe yarar bir tasarım olmadığı içindir.
11. Ne yapacağınızı anlatmayın, ne yaptığınızı gösterin. Yapmaya niyetlendiğiniz şeyleri anlatırken herkesin kafasında farklı bir şey canlanacaktır. Bunun yerine aklınızdakileri somutlaştırarak kendi fikirlerinizi gösterin.
12. Hocalarınızın isteklerini tahmin etmeye çalışmayın. Onları memnun etmek için uğraşırken kendinizi geri plana atabilirsiniz. Bu tamamen gelişiminizin önüne geçen bir vakit kaybıdır.
13. Jüride laf kalabalığı yapmayın. Sizin çok konuşmanız projenizi değerlendirenlerin konuşma süresinden kısacaktır ve onları sıkarsınız. Açıklayıcı birkaç cümle ile başlayıp yaptıklarınızı onların fark etmesini  sağlamanız her zaman daha iyidir.
14. İyi mimari tasarım kendini anlatır. Fikirleriniz ve tasarımınızı anlatmak için kurmanız gereken cümle sayısı ne kadar artıyorsa projenizde bunları gerçekleştirememişsiniz demektir. İyi bir tasarım tasarımcıyı değil başkalarını üzerinde konuşmaya teşvik eder.
15. Mimari tasarım kamusal ve sonu olmayan bir sanattır. Tasarımı duygusal olarak kişiselleştirmek amaç ve anlam bütünlüğünden kaymanıza neden olabilir. Tasarımı oluştururken arada fikirlerinizi hiç bilmeyen birini gözlüğüyle bakın; hâlâ projeniz bir anlam ifade ediyor mu?
16. Direkt savunmaya geçmeyin. Bu sizi sağır ve eleştirilere kapalı bir hâle dönüştürebilir. Başkalarının algılarını ve fikirlerini dinleyin, neden yanlış anlaşıldığınızı ve önemli noktaların neden atladıklarınızı kendinize sorun. Her ne olursa olsun üzerinden biraz zaman geçmesine izin verin ve 7 numaraya tekrar bakın.

Mimari tasarım ve eskiz süreci hakkında daha fazla bilgi edinmek isterseniz; Tiny house projesinin tasarım sürecini anlatan video serisini izlemek için buraya tıklayabilirsiniz. Ayrıca sıra dışı mimari yapılar ve bu yapıların ilginç öyküleri hakkındaki yazımıza buradan ulaşabilirsiniz. Tavsiyeler Paul Tesar’ın çalışmalarından derlenmiştir.