Koşu Yarışlarında Neden Silah Kullanılır ?
Koşu yarışlarında neden görüntü (Işık) yerine ses kaynaklı bir alet (Silah) kullanılıyor hiç düşündünüz mü? Bu durumun sebebi bütün duyusal veri akışlarının (görme, işitme, dokunma, vb.) beyinde farklı hızlarla işleniyor olmasıdır. Söz gelimi, ayak baş parmağınızdan gelen sinyallerin beyne ulaşması, burundan gelen sinyallerle kıyaslandığında daha uzun sürer. Ama bu farkları algılamayız. Önce sinyalleri bir araya topladığımızdan dolayı her şey bize eş zamanlı görünür.
Bir yarış pistindeki kulvarlara dizilmiş kısa mesafe koşucularını düşünün. Tabanca ateşlendiği anda çıkış takozlarından fırladıkları izlenimine kapılırsınız. Ama aslında iki eylem eş zamanlı değildir: Yarışçıları yavaş çekimde izlerseniz, tabanca atışıyla hareketin başlangıcı arasında az sayılmayacak bir aralık olduğunu fark edersiniz: saniyenin onda ikisi kadar. (Hatta bundan önce çıkış yapanlar yarıştan diskalifiye edilirler.) Atletler, bu aralığı mümkün olduğunca kısaltmak için antrenman yapsalar da, biyolojileri onlara birtakım temel sınırlar dayatmaktadır: Beynin sesi kaydetmesi ve önce motor kortekse, oradan da omurilik aracılığıyla kaslara sinyal göndermesi gerekir. Saniyenin binde birinin kazanmak ya da kaybetmek anlamında gelebildiği bir sporda, bu tepki şaşırtıcı ölçüde yavaş gibidir.
Peki, yarışı başlatmak için sözgelimi tabanca yerine bir flaş ışığından yararlansak, bu gecikmeyi kısaltmak mümkün olur muydu ? Işık sesten hızlı yol aldığına göre, bu değişiklik yarışçıların çıkışını hızlandırmaz mıydı ?
Bu düşünceyi sınamak için yapılan denemede birkaç kısa mesafe koşucusu bir araya geldi. Bir durumda ses diğer durumda ise görüntü işleme hızları sınanıyordu. Deney sonucu, ışığa daha yavaş tepki verildiği ortaya çıkıyor. Dış dünyada ışığın hızını hesaba kattığımızda, bu sonuç ilk bakışta sezgilere ters düşebilir. Ancak olanları anlamak için asıl dikkate almamız gereken şey, içerideki bilgi işleme hızı olmalıdır. Görsel veriler, işitsel verilerle kıyaslandığında daha karmaşık işleme sürecine sahiptirler. Bu nedenle, flaş ışığıyla ilgili bilgileri taşıyan sinyallerin görme sisteminde ilerlemesi, patlama sesini taşıyan sinyallerin işitme sisteminde ilerlemesinden daha uzun zaman alır. Deneyde ışığa 190 milisaniyede, sese ise yalnızca 160 milisaniyede tepki verildi. Koşuculara çıkış işareti verirken tabanca kullanılmasının sebebi de bu durumdan meydana gelir.
Kaynak ve İleri Okuma
- David Eagleman, Beyin:Senin Hikayen (2016) Domingo Yayınları
Daha Fazla Bilim İçerikleri İçin Bilim Kategorisini Ziyaret Edebilirsiniz.
Ek olarak da Işık Hızı İle İlgili Makalemize Buradan Ulaşabilirsiniz.
