Hayao Miyazaki kimdir ? | Ghibli Studio

Tuğba Kaplan 3 Ekim 2022

0 4 dakika okuma süresi

Hayao Miyazaki (5 Ocak 1941 Tokyo) Japon anime ve manga sanatçısıdır. Kendisi elli yıla aşkındır bu mesleğin içinde bulunup en yakın iki arkadaşı Isao Takahata ve Toshio Suzuki ile ” Studio Ghibli”yi kurmuştur. Animasyon dünyasının ustası olarak kabul edilen Miyazaki Time dergisinin yapmış olduğu ”Dünya’nın En Etkileyici İnsanları” adlı listede yer almaktadır.

Hayao Miyazaki’nin Hayatı:

Hayao Miyazaki, 5 Ocak 1941 yılında Tokyo’da doğmuştur. Aile işi olarak savaş uçakları için parça üreten Miyazaki Airplanes şirketinde çalışan Babası Bay Katsuji Miyazaki‘nin dört oğlundan biridir. Annesi ise omurilik veremi hastalığı nedeniyle 1947-1955 yılları arasındaki 8 yıllık süreçte hasta yatmıştır.

Eğitim Süreci:

Miyazaki, Toyotama Lisesi’ndeki üçüncü senesinde, dünyanın ilk renkli uzun metrajlı animasyon filmi olan Hakujaden‘i izlediğinde filmden çok etkilenmiş ve animasyona ilgi duymakla kalmayıp; o anda çizgi roman çizeri olmaya karar vermiştir. 1962 yılında gittiği Gakushuin Üniversitesi’nde uluslararası ilişkiler ve ekonomi okumaya başladığında; üniversitenin Japon imparatorluk ailesiyle yakın olması sebebiyle Marksist düşünceden etkilenmiş. Mezun olduktan sonra Toei Animasyon Şirketi‘nde animatör olarak çalışmaya başlayıp Hayao Miyazaki; bu yıllarda yönetmen olan Isao Takahata ile tanışmış ve beraber şirket sendikasında çalışmaya başlamışlardır.

İşte bu yıllardan sonra Miyazaki’nin sektör hayatına girişi ve yükselişi başlamış oldu.

Sektör Hayatı:

1965’te anime yönetmeni Otsuka Yasuo ve Isao Takahata‘nın çalışmaya başladıkları Güneşin Prensi Horus (Taiyō no Ōji Horusu no Daibōken); Hayao Miyazaki’nin uzun metrajlı bir animasyon filminde çalışmak adına yakaladığı büyük bir fırsattı.

Kariyeri boyunca hem pek çok uzun metrajlı animeye, hem de Japonya’da manga olarak adlandırılan çok sayıda çizgi romana imza atmıştır. Eserleri Japonya’da olağanüstü ilgi ve saygı gören Miyazaki, Oscar Ödülü‘nü kazandığı 2002 yılına kadar çizgi film çevreleri dışında batıda pek tanınmıyordu. Kendisine sadece bu ödülü getirmekle kalmayıp bir ilke de imza atmasını sağlayan Ruhların Kaçışı filmi Berlin Film Festivali‘nde ödül alan ilk animasyon filmidir.

Ayrıca bu filmle Japonya’da gişe rekorları kırarak; 1997’de yönetmenliğini yaptığı Prenses Mononoke filmi ile kendisine ait olan gişe rekorunu yine kendisi kırmıştır.

Miyazaki’nin Isao Takahata ile beraber yaptığı Heidi dizisi Türkiye‘de tanınır.

Ustanın özellikle son zamanlardaki eserlerinin büyük bir kısmının yönetmenliğinin yanı sıra metin yazarlığını da kendisi yapmıştır. Bu türden ilk eserlerinden biri kendi yarattığı bir mangadan uyarlama olan Rüzgarlı Vadi‘dir. Bu eserinden sonra Stüdyo Ghibli‘yi kuran Miyazaki eserlerini burada hazırlamaya başlamış ve bu stüdyo aracılığıyla hayranlarına ulaştırmıştır.

Stüdyo Ghibli ve Kuruluşu:

Haziran 1985’te kurulan Japon animasyon film stüdyosudur. Şirketin maskotu Komşum Totoro filminin ikonik karakteri Totoro’dur. Şirket merkezi Tokyo‘nun Koganei şehrinde yer almaktadır.

İsim için stüdyonun Miyazaki tarafından konan adı, İtalyancada sıcak çöl rüzgârı siroko anlamına gelen “ghibli” kelimesinden gelir. İtalyanlar İkinci Dünya Savaşı’nda Sahra Çölü’nde kullandıkları keşif uçaklarına bu adı vermişlerdir.

Hayao Miyazaki’nin uçaklara olan büyük ilgisi bilinmektedir ve kendisi stüdyonun anime endüstrisinde yeni bir rüzgâr estirmesini umarak bu ismi koymuştur.

İtalyancada ghibli sert bir g harfi ile telaffuz edilirken, stüdyonun ismi c harfi ile telaffuz edilir (ciburii).

Tarihçesi:

Stüdyo, 1984 yılında Hayao Miyazaki tarafından yönetilen Rüzgârlı Vadi filminin elde ettiği başarının ardından kurmuştur. Film, aynı adlı iki ciltlik manga serisinin animasyona aktarılmış halidir. Animage dergisinde yayınlanan serinin filme aktarılması ekibinde Suzuki ve Miyazaki beraber yer almıştır. İkisi daha sonra Studio Ghibli’yi kurmuş ve bu yeni stüdyoya katılması için Takahata’yı davet etmişlerdir.

Stüdyo çoğunlukla Miyazaki tarafından, ve ikinci en üretken yönetmen Takahata tarafından yazılan ve yönetilen filmler üretmiştir. Studio Ghibli’nin ürettiği bütün Miyazaki filmlerinin de müziklerinde Joe Hisaishi‘nin imzası vardır.

Birçok Ghibli filminin Japonya’daki dağıtımını Toho şirketi üstlenmiştir. Yurt dışında ise Walt Disney, filmlerin dağıtım hakkını satın almıştır.

Ekim 2001’de Tokyo’da Ghibli Müzesi açılmıştır. Müze, stüdyonun filmlerine ait çeşitli eserleri sergilemektedir, bunun yanında müzeden başka hiçbir yerde yayınlanmayan kısa animasyonların gösterimini yapmaktadır.

Studio Ghibli, yurt dışında filmlerin yayınlanmasında “no-edits” (düzenlemesiz) politikasını sıkı bir şekilde uygulamasıyla bilinir.

Bunun sebebi, Miyazaki’nin Rüzgârlı Vadi filminin Amerika’da yayınlanması esnasında dublajının oldukça fazla değiştirilmiş, isimlerin değiştirilerek filmin daha “Amerikanvari” hale getirilmiş ve filmin isminin Warriors of the Wind olarak değiştirilmiş olmasıdır.

Bu olay uzun bir süre filmlerin yurt dışı yayın haklarının kolayca elde edilmemesine sebep olmuştur.

Şubat 2008’de ise, Toshio Suzuki Studio Ghibli’nin 2005’ten beri yürüttüğü başkanlık görevinden ayrılmış ve yerini Walt Disney Japonya‘nın eski başkanı Koji Hoshino’ya bırakmıştır. Suzuki bu istifanın sebebini yapımcılık görevini çalışanlarından beklemek yerine eskiden olduğu gibi kendisinin yapmak istediği olduğunu belirtmiştir. Hoshino’ya görevi bırakmasının nedeni ise Hoshino’nun 1996’dan beri stüdyonun filmlerinin satılmasına yardımcı olması ve Prenses Mononoke filminin ABD’de yayınlanmasında büyük yardımının dokunmasıdır.

Haziran 2013’te Rüzgâr Yükseliyor filminin yayımlanmasının ardından Hayao Miyazaki resmi olarak emekliye ayrılmıştır. Stüdyonun yayınlanan son filmi Isao Takahata’nın 2013 tarihli Prenses Kaguya Masalı‘dır ve şirket, artık uzun metrajlı film yapımını durdurmuştur.

Belirli Başarılar:

Studio Ghibli tarihindeki ilk gişe başarısı (Küçük Cadı Kiki)
Studio Ghibli’nin ilk bilgisayar efekti kullandığı film (Kırmızı Kanatlar)
Miyazaki’nin ilk bilgisayar efekti kullandığı ve Studio Ghibli’nin ilk dijital renklendirme kullandığı film (Prenses Mononoke)
%100 dijital proses kullanılan ilk film (En Sevdiğim Komşularım)
Dünya genelinde 200 milyon dolar hasılat yapan ilk japon filmi, En İyi Animasyon dalında Oscar ödülü kazanan ilk anime, İngilizce konuşan ülkeler dışında En İyi Animasyon dalında Oscar ödülü kazanan ilk film, En İyi Animasyon dalında Oscar ödülü kazanan ilk geleneksel animasyon yöntemi kullanan film, Japonya box-office’de Titanik‘in rekorunu geçen ilk film, (Ruhların Kaçışı)